به‌گزارش پایگاه خبری تحلیلی اقتصاد بازرگانی، روند رو به رشد جمعیت جهان، جامعه بشری را به سمت بهره‌گیری از پتانسیل‌های تولید پروتئین در خشکی‌ها و تامین نیاز خود با استفاده از دریاها و اقیانوس‌ها سوق داد. ظرفیت محدود تولید غذا در خشکی، دریا و اقیانوس سبب شد جامعه بشری توجه ویژه‌ای به پرورش آبزیان و افزایش تولید در واحد سطح داشته باشد.
در این راستا پرورش آبزیان که به‌صورت غیرتجاری و غیرصنعتی در مناطق مختلف دنیا رواج داشت به سمت صنتی‌شدن و تولید تجاری حرکت کرد. با جستار در پیشینه پرورش میگو در جهان می‌توان به سبقه‌ای قریب به ۶ قرن دست یافت که البته سرآغاز شیوه علمی آن به اقدام دکتر «فوجی ناگا» دانشمند ژاپنی، پدر پرورش میگوی جهان در سال ۱۹۳۳ باز می‌گردد. این اقدام در منطقه خلیج فارس با تحقیقات دکتر «یوشیما اینوموتو» محقق ژاپنی در سال ۱۹۶۹ کلید خورد.
امروزه آمار نشان می‌دهد هر ساله میزان تولید آبزیان پرورشی سهم بیشتری از تولید کل پروتئین حاصل از آبزیان را به خود اختصاص داده است. با پیشرفت علوم، پرورش میگو روند رو به رشدی به خود گرفته به نحوی که هم اینک چنین فعالیت‌هایی برای کشورهای جنوب شرقی آسیا از منظر ارز آوری، صادرات، اشتغال و بسیاری مولفه‌های دیگر دارای اهمیت بالایی است.
پرورش میگو در منطقه خلیج‌فارس و دریای عمان ابتدا توسط کشورهای کویت و بحرین صورت گرفت و تا کنون ۱۸ گونه میگو در این منطقه شناسایی شده که میگوی «موزی» که از نظر تجاری در رده دوم جای دارد بیشتر در آب‌های استان هرمزگان صید می‌شود.
تحقیقات مقدماتی در زمینه پرورش میگو در ایران از سال ۱۳۶۳ انجام گرفت. سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در دهه اخیر سبب توسعه آبزی‌پروری با روندی پایدارشده است. نگرش مثبت مسوولان ملی و منطقه‌ای نیز چشم‌انداز روشنی را برای این صنعت تداعی کرده و ضریب اطمینان و انگیزش سرمایه را دوچندان کرده است.
تاکنون افزون بر ۱۸۰ هزار هکتار اراضی غیر قابل کشاورزی که برای پرورش میگو مناسب است در خطه جنوبی کشور شناسایی شده است که بنابر آمار تا سال ۱۳۸۴ حدود ۴۵ هزار هکتار از این اراضی به متقاضیان این صنعت واگذار شده که حدود هشت هزار و۷۰۰ هکتار از این اراضی آماده تولید است.
هرمزگان قطب آغاز پرورش میگوی ایران است
استان هرمزگان قطب اصلی آغاز پرورش میگو در ایران به شمار می‌رود چرا که مهد بسیاری از اقدامات حوزه تکثیر و پرورش این گونه آبزی برای نخستین بار در کشور است. تاکنون ۱۳ هزار هکتار از اراضی در قالب مجتمع‌ها، و مزارع بزرگ میگو به متقاضیان واگذار شده است.
در راستای برنامه‌های توسعه‌ای جزیره قشم و با هدف ایجاد اشتغال، توانمندسازی جامعه محلی و استفاده از پتانسیل‌های موجود در صنعت آبزی پروری از سه سال پیش از اولویت‌های این منطقه آزاد قرار گرفت. براساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، تولید حداقل ۲۰ هزار تن میگو به عنوان هدف اولیه در طرح توسعه پرورش میگوی این جزیره تعیین شده است.
این هدف‌گذاری باید در سه هزار و ۵۰۰ هکتار از اراضی مستعد تحقق یابد. ایجاد سیستم‌های متراکم و فوق متراکم، ترویج آبزی پروری خُرد، ایجاد بانک مولدین و استفاده از مولدین شناسنامه‌دار با همکاری بخش خصوصی، بهبود ضریب تبدیل غذایی به منظور بهبود ارزش افزوده تولید، اجرای ضوابط بهداشتی و ایمنی زیستی به منظور جلوگیری از شیوع بیماری‌های واگیر از جمله لکه سفید، از مولفه‌های پیش رو به شمار می‌رود.
محاسبه زنجیره تأمین و تولید در صنعت پرورش میگو شامل تکثر و تولید لارو، پرورش و مراکز عمل آوری و بسته‌بندی یکی از مهمترین برنامه‌ها در این زمینه محسوب می‌شود. برآورد صحیح نیازها در حلقه‌های صنعت میگو و همچنین صنایع جانبی از جمله تولید غذا، تأمین مولد و افزایش تنوع ژنتیکی مولدین از طریق واردات مولدین جدید، کنترل بیمارها و استفاده از مولدین SPF و شناسنامه‌دار می‌تواند نقش موثری در توسعه پایدار این صنعت داشته باشد.
شرایط اقلیمی جزیره قشم امکان پرورش و برداشت دوبار محصول در سال را به راحتی امکان پذیر ساخته و حتی در سیستم‌های فوق متراکم با برنامه‌ریزی و مدیریت تا سه بار در سال، چندان دور از ذهن نیست. در این صورت می توان انتظار داشت که چرخه‌های مختلف تولید به نحوی تنظیم گردند که همیشه میگوی تازه جهت عرضه به بازارهای داخلی و همچنین بازار کشورهای مجاور در دسترس باشد.
توجه به سایر حوزه‌های کمتر شناخته‌شده صنعت آبزی‌پروری از جمله تکثیر ماهیان دریایی و پرورش ماهی در قفس، تکثیر ماهیان تزیینی دریایی، پرورش جلبک‌های دریایی، پرورش آرتمیا و ایجاد صنایع تبدیلی از جمله تولید صنعتی و بهداشتی ماهی خشک می‌تواند در شکوفایی اقثصادی این جزیره بسیار حائز اهمیت برآورد شود.
امکان‌سنجی ایجاد گلخانه‌های کشاورزی و استفاده از منابع آبی در دسترس به‌ویژه در نیم‌سال دوم نیز می‌تواند منجر به تولید محصولات قابل عرضه به بازار مصرف داخلی و کشورهای حوزه خلیج فارس بشود.
ارتقای میانگین برداشت میگو در هکتار کشور توسط قشم
مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم در این خصوص گفت: ابراساس مطالعات انجام شده، اقتصاد جزیره قشم بر سه محور کشاورزی، شیلات و تجارت شکل می‌گیرد. حمیدرضا مومنی اظهار داشت: در حوزه شیلات و صیادی، صید سنتی با زحمت بسیار و آورده محدود انجام می‌شد که در برنامه‌ریزی‌ها با توجه به تاکید رهبر معظم انقلاب بر ماموریت‌های مناطق آزاد و مبحث امنیت غذایی در برنامه ششم توسعه، تصمیم برآن شد با جدیت از مزایای قشم در این حوزه بویژه اقتصاد دریا محور با اقداماتی اساسی و بنیادی بهره‌برداری شود.
وی افزود: در همین راستا بخش عظمی از کار شیلاتی در قالب دو طرح پرورش ماهی در قفس و پرورش میگو در حال پیشبرد است که از ۲۰۰ هزار تُن تولید ماهی در قفس هدف‌گذاری شده در برنامه ششم توسعه، ۸۰ هزار تن آن به منطقه آزاد قشم تعلق گرفته است.
مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم تصریح‌کرد: برنامه‌ریزی‌ها در این زمینه انجام و تفاهم‌های کارآمدی با بنیاد مستضعفان و بخش خصوصی انجام شده که امسال بخشی از آن به اقتضای شرایط و توان بخش خصوصی به پیش خواهد رفت.
مومنی با بیان اینکه در دومین طرح اجرایی (پرورش میگو) از برنامه زمان‌بندی پیشی گرفته‌ایم، ادامه‌داد: نهایتا سه هزار هکتار قرار است به این حوزه تخصیص یابد که حدود یک هزار و ۸۰۰ هکتار آن را واگذار و در حال تولید هستیم.
وی اضافه‌کرد: مزیت ویژه‌ای که در خارج از حوزه دریایی وجود دارد، زنجیره ارزشی است که در قشم ایجاد شده و خوراک و لارو میگو در این منطقه تولید می‌شود. مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم ابراز داشت: در حوزه تجاری‌سازی پرورش میگو نیز اقداماتی برای تجمیع فعالیت‌ها در شهرک شیلاتی منطقه آزاد قشم در حال انجام است که رونق بخش فرآوری، صادرات، بازاریابی، بازارسازی و سایر شاخصه‌ها را به همراه خواهد داشت.
مومنی بیان‌کرد: در حال حاضر صادرات میگو از منطقه آزاد قشم به کشورهای اروپایی، روسیه و چین انجام می‌شود و ایجاد بازارهای بلند مدت و جدید در دستور کار قرار دارد. وی ادامه‌داد: پیش‌بینی می‌شود حداقل ۲۵ هزار تن محصول بتوان در قشم تولید کرد و شرط ما با سرمایه‌گذاران آن است که ۸۰ درصد از محصول تولیدی صادر شود.
مدیرعامل سازمان منطقه آزاد قشم با اشاره به ۳ تا ۳.۵ تُن در هکتاری میانگین برداشت میگو در کشور عنوان‌کرد: در جزیره قشم برداشت هفت تُن در هکتار نیز به ثبت رسیده و با تداوم این روند می‌توان تاثیرگذاری بسزایی در حوزه اقتصاد و اشتغال داشت و تغییراتی در روش پرورش میگوی کشور نیز ایجاد کرد.
مومنی خاطرنشان‌کرد: برنامه پیش‌روی سازمان منطقه آزاد قشم بهره‌گیری از روش متراکم و فوق متراکم است که هم‌اکنون ۲ مزرعه پرورش متراکم در قشم وجود دارد که یک مزرعه در حال فعالیت و دیگری در حال تامین تجهیزات مورد نیاز است.
انتهای‌پیام/